Chọi trâu chính là một trò chơi còn có thường được gọi là cá độ chọi trâu. Đây là trò chơi đã rất đỗi quen thuộc với nhiều người ở vùng quê, đặc biệt là phần không thể thiếu trong cuộc sống của những cư dân thuộc vùng quê xã Ngọc Xuyên (tỉnh Hải Phòng).
Ở miền Bắc, có những địa điểm thường xuyên được tổ chức rất nhiều lễ hội truyền thống nổi tiếng đáng chú ý đến là: Lễ hội chọi trâu Đồ Sơn hay lễ hội chọi trâu Bắc Ninh…
Tuy nhiên, khi được hỏi nguồn gốc, xuất xứ ra đời của loại trò chơi chọi trâu này thì hiếm người nào đặc biệt quan tâm và có được câu trả lời chính xác.
Nguồn gốc ra đời và xuất xứ của cá độ chọi trâu được đánh giá vô cùng quan trọng, vì nó không chỉ mang ý nghĩa to lớn về mặt văn hóa của nước ta mà còn đóng vai trò về yếu tố quyết định đối với thời gian cũng như những giá trị truyền thống cần được bảo tồn, và gìn giữ theo thời gian. Sự tích chọi trâu đã được ra đời dựa trên những điển tích dưới đây:
Như chúng ta đã biết từ xưa đến nay thì lễ hội chọi trâu thường được tổ chức hằng năm vào mùng 9 tháng 8 âm lịch và dân gian ta xưa nay coi đây là những ngày đại sự của họ. Ca dao có câu rất quen thuộc:
“Dù ai buôn đâu bán ở đâu
Mùng chín tháng tám là chọi trâu thì về
Dù ai buôn bán trăm nghề
Mùng chín tháng tám thì về để chọi trâu”
Nguồn gốc của hội cá độ chọi trâu qua sách Đồng Khánh Dư còn được ghi lại qua lời tương truyền sau: “Xưa có người dân trong xã đã đi qua đền Hùng Trấn Tước Điểm Thần thấy tới hai con trâu húc nhau, thấy động chúng đã bỏ chạy xuống biển.”
Về sau, nhiều người dân của xã Đồ Sơn đã thường xuyên mở ngày hội chọi trâu hàng năm vào ngày mùng 9 tháng 8 âm lịch đồng thời coi đó là một trong những ngày hội và thế nào thì ngày đấy cũng có mưa to, gió lớn vì đó là do thuỷ thần Đồ Sơn đã hiển linh ban mưa.
Nếu như có được hỏi về nguồn gốc của ngày lễ hội chọi trâu thì bạn có thể giải thích dựa trên Huyền Tích Bà Đế mà các bạn thường được nghe nhiều từ những cư dân ở vùng bản địa.
Huyền tích là Bà Đế cũng đã được đánh giá chính là một trong những câu chuyện huyền bí được nhuốm màu sắc thần thoại. Nàng được người đời biết là người con gái xinh đẹp nhưng nhà nghèo, tên là Đế, nàng có tiếng hát mê hồn và làm quyến rũ lòng người, tiếng vang của nàng đã đến tai của nhà vua Thuỷ Tề.
Đúng là hồng nhan bạc phận, nàng đã bị đổ oan tội là mang hoang thai. Hôm nàng bị người ta dìm xuống nước, mây vần vũ, bầu trời đã u ám, và biển gào thét như thể đang nổi giận, bất bình qua từng đợt sóng lên.
Bọn hào lý đã ném nàng xuống dưới biển và có ba lần nàng nổi lên nhưng chúng đã độc ác khi dùng những dây thừng để buộc nàng vào cối đá rồi lại ném nàng xuống. Vua Thuỷ Tề đã đón người vợ oan ức đấy về cung sau bao ngày ròng rã, bao nhiêu tháng ngày nhớ thương đằng đẵng.
Có thể nhiều người sẽ không ngờ tới là những trò chơi cá độ như chọi trâu lại có những nguồn gốc thần thoại và có cả nguồn gốc liên quan đến cá đó là cá Kình, nghe có vẻ hơi hư cấu, nhưng thực chất thì nguồn gốc về chọi trâu đã được giải thích dựa trên thuyết được kể lại về một câu chuyện xảy ra vô cùng logic.
Trên hầu có chứa những vết chim cắn, đó là những vết cắn từ một loại chim thần đã giáng thế để hóa độ cho dân. Từ đó, người bắt cá đã bắt đầu không bị ăn thịt bởi cá kình nữa. Vị thần đã giữ lời hứa đúng với thần linh, nên hàng năm có nhiều dân làng đã đi mua trâu để về lễ cho thần ở đền Nghè.
Khi lễ thực hiện ở đền Nghè này thì chúng đã đứt dây và chọi nhau rất quyết liệt. Những cụ có tuổi đã cho rằng thần linh hiển linh và thích xem Trâu chọi ở đây. Bởi vậy nên hàng năm có nhiều dân làng đã tổ chức lễ hội chọi trâu vào đúng ngày đó và đã trở thành những ngày đại sự cũng như ngày hội truyền thống.
Chọi trâu (hay còn gọi đấu ngưu) chính là lễ hội mang ý nghĩa để cầu yên cầu hòa cho những người đi biển ở vùng biển Đồ Sơn và Hải Phòng. Hình ảnh của chiếc sừng trâu là biểu tượng cho mặt trăng, thủy trăng. Hành động những con trâu húc nhau thì được ví như là một sự vận động lên xuống của thủy triều.
Vậy hãy cùng nhau tìm hiểu chi tiết về cách trò chơi chọi trâu được diễn ra như thế nào nhé!
Trâu chọi cần phải chọn những con trâu tham gia là trâu đực khỏe mạnh, da đồng, một khoang bốn khoáy, lông móc, hàm đen, có ức rộng, lông ở trên đầu có độ dày và cứng, cổ nó tròn dài và hơi thu nhỏ về phía đầu trâu.
Trước khi trận đấu chọi trâu diễn ra thì các bậc cao niên của làng sẽ chịu trách nhiệm làm lễ để tế thần Điểm Tước tại đình Tổng. Tiếp theo sau đó là thực hiện lễ rước nước (lễ này gắn liền với tục tế Thủy Thần của người dân).
Các chủ của trâu sẽ cho trâu ra và làm lễ Thành Hoàng, sau đó xin phép để đưa trâu của mình đi thi đấu. Sau khi lễ thần được thực hiện xong, trâu chọi sẽ bắt đầu được gọi là “Ông Trâu”. Rước “ông trâu” ra đấu trường thì sẽ có lá cờ ngũ phương, trống, chiêng, long kiệu, long đình, bát bửu. Người khiên che bằng khăn đỏ và mặc áo đỏ có viền vàng, đeo thắt lưng và quấn một dải đỏ. Người gọi loa sẽ mặc áo lương đen, quần trắng và thắt lưng bố hậu đỏ. Đứng bên cạnh “ông trâu” sẽ là hai thanh niên có cầm cờ đuôi nheo và nhảy múa.
Tiếp đến chính là nghi thức gọi là múa cờ khai hội: có 24 thanh niên trai tráng được chọn và chia thành hai hàng sau đó biểu diễn màn tái hiện lại buổi lễ ra quân của thủ lĩnh Nguyễn Hữu Cầu (thủ lĩnh trong một cuộc khởi nghĩa nông dân ở miền Bắc vào giữa thế kỷ 18). Nghi thức này thể hiện được mong ước Thần Gió sẽ phù hộ cho mọi thuyền bè sẽ vượt sóng, vượt biển khơi bình an và thuận lợi.
Ông trâu (trâu chọi) nào giành phần thắng sẽ được người dân làm lễ để rước về. Toàn bộ những ông trâu đã tham gia thi đấu trong lễ hội đều được đem đi giết thịt để làm lễ vật tế cho thần linh.
Sau khi màn nghi lễ múa cờ được chấm dứt, hai ông trâu sẽ được dẫn vào trong sới. Khi chúng còn cách nhau khoảng 20m thì những người dắt sẽ nhanh chóng và rút sẹo của trâu rồi ngay lập tức rời khỏi sới chọi.
Sau đó, hai ông trâu sẽ được tự do để lao vào nhau và chọi cho đến khi có một trong hai ông trâu giành được chiến thắng.
Sau khi cuộc thi kết thúc, ông trâu thắng của cuộc thi sẽ được chọn làm lễ và được rước trở về, sau đó sẽ được đưa tới biển làm vật hiến tế đến thần biển.
Trên đây là một số thông tin về trò chơi chọi trâu và nguồn gốc, luật chơi chính xác. Mong rằng bạn đã tìm được nhiều thông tin hữu ích thông qua bài viết trên của chúng tôi nhé!